Boya hırdavat mıdır? Perakende sınıflandırmaları, tarihsel arka plan ve güncel tartışmalar
“Boya hırdavat mıdır?” sorusu basit bir mağaza raf düzeninden ibaret görünse de, arkasında hem perakende sınıflandırmaları hem de sektörel tarih ve dil kullanımı yatıyor. Bugün Türkiye’de pek çok işletme “hırdavat ve boya” ibaresini birlikte kullanır; yapı marketleri de boyayı zımpara, macun, silikon, vida ve el aletleriyle aynı koridorda konumlandırır. Bu ortak raf kaderi tesadüf değildir: Avrupa merkezli NACE faaliyet sınıflamasında “hırdavat, boya ve camın uzmanlaşmış mağazalarda perakende satışı” tek bir sınıf olarak tanımlanır (Kod 47.52). Bu tanım, boyayı doğrudan “hırdavat” perakendesinin kapsamına yerleştirir. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
Tarihsel arka plan: nalburdan yapı markete
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan çizgide “nalburiye” (hırdavat) dükkanları; çivi, vida, kilit, menteşe, testereler gibi mekanik küçük parçalar ile tamiratı mümkün kılan her tür sarfı bir araya topluyordu. Kimya sanayinin 20. yüzyılda hızlanmasıyla sentetik reçineler, solventler ve pigmentler üzerine kurulu modern boyalar yaygınlaştı; ev içi bakım ve küçük onarım pratikleri çeşitlenince boya, macun, astar ve vernik gibi ürünler aynı “tamirat ekosistemi”nin doğal üyeleri oldu. Gümrük sınıflamasında da boyalar, vernikler ve laklar tek bir fasıl altında (GTİP 32) toplanır; bu da boyanın mal olarak bağımsız kimyasal statüsünü, ancak perakendede hırdavatla yan yana konumlanmasını açıklamaya yardımcı olur. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Güncel mevzuat ve sınıflandırmalar ne söylüyor?
Avrupa Birliği ve Türkiye’de yaygın kullanılan NACE Rev.2 sisteminin 47.52 sınıfı “hırdavat, boyalar ve cam”ın uzmanlaşmış mağazalarda perakende satışını birlikte tanımlar. Alt kırılımlar, hırdavat (nalburiye) malzemeleri, boya/vernik/lak ve düz cam gibi kalemleri yan yana listeler. Bu, idari kayıtlarda ve şirket faaliyet kodlarında (ör. vergi levhası, oda kayıtları, tehlike sınıfları) boya perakendesinin hırdavat kanalında sayılmasını sağlar. Türkiye’de oda ve kurum portallarında yayımlanan altılı NACE açıklamaları da aynı mantığı tekrarlar: 47.52.03 “boya, vernik ve lak perakende ticareti” olarak geçer. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Akademik ve sektörel tartışmalar: “mal” mı, “kanal” mı?
Güncel tartışmanın odak noktası şudur: Boyayı “hırdavat” saymak malın doğasına ilişkin bir iddia mı, yoksa dağıtım/kanal temelli bir kategori mi? Pazarlama ve sektör raporlarında yaygın yaklaşım, “hırdavat”ı ürün ailesinden çok satış kanalı ve mağaza formatı olarak okumaktır. Bu yüzden yapı malzemeleriyle birlikte satılan boya, kendisi kimyasal bir ürün grubu olsa da perakende hırdavat kanalı içinde sınıflandırılır. Sektör raporları, Türkiye’nin küresel hırdavat ticaretindeki payını ve ürün bileşimini anlatırken boyayı da bu kanal kompozisyonu içinde ele alır; bu da pratikte “boya = hırdavat kanalının bir ürünü” sonucunu güçlendirir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Perakende gerçekliği: mağazada neden yan yanalar?
Mağaza içi konumlandırma, müşterinin iş bitirme yolculuğuna göre tasarlanır: Duvarı boyamak isteyenin çoğu zaman zımparaya, maskeleme bandına, rulosuna, spatulasına, macununa ve silikonuna da ihtiyacı vardır. Bu tamamlayıcı ihtiyaçlar sebebiyle boya ile hırdavat ürünleri birlikte planogramlanır; aynı danışmanlık ve servis süreçlerine bağlanır (renk karışım hizmeti, astar-seçim rehberi, örtücülük/bağlayıcı türü seçimi gibi). NACE’nin 47.52’yi “hırdavat, boya ve cam” olarak tek çatı altında tanımlaması da bu tamamlayıcılık ilkesini yansıtır. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Sonuç: Boya hırdavat mıdır?
Kısa cevap: Mal olarak boya; kimyasal bileşimi ve standartlarıyla ayrı bir ürün grubudur. Perakende sınıflandırmasında ve mağaza kanalında ise “hırdavat” başlığı altında yer alır. Dolayısıyla “boya hırdavat mıdır?” sorusunu “perakende bağlamında evet”, “ürün doğası bağlamında kimyasal bir boya/kaplama ürünüdür” diye yanıtlamak en isabetlisidir. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
SEO için sık sorulan alt başlıklar
- Hırdavat mağazaları boya satar mı? Evet; NACE 47.52 kapsamındaki uzmanlaşmış mağazaların tipik ürün karmasında boya, vernik, lak yer alır. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
- Boyayı nereden almak daha doğru? Renk karışımı, teknik danışmanlık ve yardımcı malzemeler gerekiyorsa hırdavat/yapı market kanalı; profesyonel uygulama gerekiyorsa üretici-bayi ağı tercih edilir (kanal tanımı NACE’de hırdavatla birliktedir). :contentReference[oaicite:7]{index=7}
- Boyanın mevzuattaki yeri nedir? Gümrük Tarife Cetveli’nde Fasıl 32 kapsamındadır; bu, kimyasal ürün statüsünü gösterir. :contentReference[oaicite:8]{index=8}
Kaynakça
- European Commission INSPIRE Registry — Retail sale of hardware, paints and glass in specialised stores (NACE 47.52). :contentReference[oaicite:9]{index=9}
- TÜİK Sınıflama Sunucusu — NACE Rev.2 (47.52) alt kırılımlar ve açıklamalar. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
- Sakarya TSO Ticaret Portalı — 47.52 alt faaliyet kodlarında boya/vernik/lak perakende ticareti. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
- Gümrük GTİP — Fasıl 32: Boyalar, vernikler ve laklar. :contentReference[oaicite:12]{index=12}
- HISİAD — Hardware Sector sektör sunumu/raporu (hırdavat kanalının kapsamı). :contentReference[oaicite:13]{index=13}
::contentReference[oaicite:14]{index=14}